Muziektherapie bij Alzheimer

Dit jaar is het thema van de Wereld Alzheimer dag: muzikale ontmoetingen. En daar moet ik gewoon over schrijven. Dat is mijn vak, mijn passie. Mensen verbinden via muziek. Als muziektherapeut werk ik met mensen van 0 tot 100 jaar, met of zonder beperking, met of zonder Alzheimer. Maar juist over de mens met Alzheimer of een andere vorm van dementie kan ik zoveel verhalen schrijven….

Mooie, ontroerende, trieste of vrolijke verhalen. 

Ieder mens zoekt naar verbinding: met zichzelf, met een ander, de omgeving, je herinnering, je cultuur. En juist al die elementen worden steeds wat waziger bij iemand met Alzheimer. 

Alles raakt verward, meer troebel, moeilijker te begrijpen. 

En dan: is er iemand die met je zingt, neuriet, muziek luistert, drumt, fluit, danst, een lied schrijft… Je ontmoet jezelf, je ontmoet je partner of je kinderen, je ontmoet je herinneringen, je cultuur. En er vallen puzzelstukjes op hun plaats. En er verschijnt een glimlach op je gezicht, er komt een mooie herinnering boven, je omgeving ziet er ineens wat minder bedreigend uit. 

Dat doet een muzikale ontmoeting! De woorden zijn niet belangrijk. Het is het contact tussen twee mensen. De mens zien achter het ziektebeeld of achter het gedrag. Geef een beetje van jezelf en ontvang een beetje van de ander. 

Als ik voor of met iemand zing, geeft ik iets heel bijzonders, want je stem is heel persoonlijk. 

Ik wil jullie graag meenemen naar mijn stage (lang geleden!). Ik vergeet het nooit meer. 

Ik kwam bij een man met gevorderde Alzheimer, liggend in bed en bijna geen mogelijkheid tot contact. Ik voelde me onzeker en wist niet goed wat ik moest doen. Ik kende die man niet, wist niks van zijn muzikale voorkeur of zijn achtergrond. Mijn stagebegeleider zei op dat moment: “zing iets van jezelf, iets wat jij mooi vindt, wat jou ontroerd.” 

Ik ben gaan zingen, puur uit mezelf en daarmee gaf ik een heel persoonlijk cadeau aan de man die daar in bed lag. En er gebeurde iets prachtigs: er ontstond een heel bijzonder contact: oogcontact, een ontspannen glimlach, een ademhaling die licht versnelde en een enkele traan. 

Op zo’n moment gaat het er niet om dat je een perfecte uitvoering van een lied geeft, het gaat om het contact, de verbinding, de ontmoeting. 

En als laatste wil ik jullie graag vertellen over een groep mensen met dementie waar ik al enkele jaren kom voor groeps-muziektherapie: om elkaar telkens te laten ontmoeten. De groep van zes mensen met dementie, wonen op dezelfde afdeling, maar herkennen elkaar niet. Zodra we beginnen te zingen is er contact. Elke sessie hebben we een ander thema wat centraal staat. De muziek roept herinneringen op, er worden verhalen verteld, er is plezier, er is verbinding. En je ziet wat voor mens er voor je zit, ieder zijn identiteit, zijn eigenheid. Twinkelende ogen, verhalen, vragen stellend aan elkaar, elkaar aankijken. Er ontstaan muzikale ontmoetingen. 

Wat kan ik hiervan genieten! Ik hoop dat ik dit nog heel vaak mag laten ontstaan: dat mensen elkaar ontmoeten door muziek.  

Ester